Steeds meer (aankomende) studenten kiezen na de middelbare school bewust voor een tussenjaar. Maar ook als je stopt met je studie kun je ongepland in een tussenjaar terecht komen.
Is een tussenjaar een zorg of juist een zegen?
Het antwoord op deze vraag is moeilijk te geven. Een tussenjaar biedt namelijk veel mogelijkheden maar kent ook wel degelijk risico’s.
Ongepland of bewust gekozen tussenjaar
De cijfers liegen er niet om; ruim 30% van de eerstejaars in het HBO stopt met de studie. Op de Universiteit ligt dit percentage op ruim 20% van de eerstejaars.
Het voortijdig stoppen met je studie heeft financiële maar zeker ook emotionele gevolgen. Zo kunnen jongeren die zijn gestopt een flinke deuk oplopen in hun zelfvertrouwen. Dit kan komen doordat is gebleken dat ze geen goede studiekeuze hadden gemaakt omdat ze zich niet goed genoeg hadden voorbereid of doordat ze zichzelf nog niet genoeg kenden. Mogelijk speelt onvoldoende discipline of doorzettingsvermogen ook een rol of bleek de studie toch te zwaar of te moeilijk. Feit is dat veel studiestoppers bang zijn om weer een verkeerde studiekeuze te maken.
Wat ook op kan breken is verveling; doordat oude vrienden met andere dingen bezig zijn en de studiestopper een baantje heeft waar niet al hun tijd mee kan worden gevuld. Verveling kan dan zelfs doorslaan naar een gevoel van eenzaamheid.
Als ouder wil je je kind hiervoor graag behoeden. Echter, verveling kan ook positieve effecten hebben, zoals tijd om tot rust te komen en over jezelf na te denken. In een tussenjaar wordt je hiertoe automatisch uitgedaagd. Waak hierbij wel voor een teveel aan verveling; dit kan uiteindelijk weer negatieve gevolgen hebben, zoals hierboven al genoemd.
Afhankelijk van het moment van stoppen met de studie, kun je een ongepland tussenjaar toch heel zinvol invullen. Uiteraard staat daarbij de nieuwe studiekeuze voorop, maar naast de studiekeuze zijn er nog tal van manieren om je tussenjaar leerzaam mee op te vullen.
Verderop in dit blog hierover meer.
Jongeren kunnen na hun HAVO-, VWO- of MBO2-diploma ook bewust kiezen voor een tussenjaar. Het is als ouder zijnde dan wel belangrijk om hierover met je kind in gesprek te gaan; hij of zij moet wel kunnen onderbouwen waarom een tussenjaar voor hem/haar goed zou zijn.
Effecten van een tussenjaar
Vooraf is natuurlijk nooit te voorspellen welke effecten een tussenjaar precies zal hebben op een jongere. Het is natuurlijk volledig afhankelijk van hoe het tussenjaar wordt ingevuld en gepland.
Echter, uit diverse onderzoeken blijkt dat studenten die voorafgaand aan hun vervolgopleiding een tussenjaar hebben genomen, gemiddeld betere resultaten halen en minder vaak uitvallen dan andere studenten.
Daarnaast kan het goed zijn voor je persoonlijke ontwikkeling; denk hierbij aan zelfstandigheid, sociale vaardigheden, probleem oplossend vermogen en zelfkennis. De ervaringen in een tussenjaar neem je mee in de rest van je leven. Je zou het dus beter een “ervaringsjaar” kunnen noemen in plaats van een tussenjaar .
Tot slot ervaren jongeren met een tussenjaar daarna vaker dat ze zelf wel sturing kunnen geven aan hun leven en studieloopbaan. En dat heeft natuurlijk weer een positief effect op het studiesucces.
Veel ouders maken zich zorgen dat hun kind na zo’n tussenjaar niet meer wil gaan studeren. Uiteraard blijft deze kans bestaan. Echter, het merendeel van de jongeren zijn juist wel weer gemotiveerd om te gaan studeren, mits echt overtuigd van hun studiekeuze.
Invulling van een tussenjaar
De beste invulling van een tussenjaar is voor iedere jongere weer anders; het bestaat uit de optimale mix van activiteiten waar de jongere veel zin in (en dus behoefte aan) heeft en activiteiten die voor hem of haar nuttig zijn.
Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de mogelijkheden die er zijn maar het is voor de jongere ook nodig om naar zichzelf te kijken; “Wat past bij mij en wat is nuttig voor mij?”
Voor wat betreft die mogelijkheden, hieronder een paar voorbeelden:
• Werken (betaald of vrijwilligerswerk)
• Reizen (backpacken, highschool, een taalreis, vrijwilligerswerk)
• Au-pair (zowel in binnenland als buitenland)
• Bedrijf opzetten
• Evenement organiseren
• Rijbewijs halen
• Cursus volgen
• Uitrusten en tijd om te genieten
• Tussenjaarprogramma
én uiteraard…
• Oriënteren en voorbereiden op een studie (open dagen, proefstudeer-dagen en meeloopdagen )
Persoonlijke ervaring met een tussenjaar
Als ouder van een nu 21-jarige dochter heb ik zelf ervaring met een bewust gekozen tussenjaar. Dochterlief was 17 jaar oud toen ze na heel hard werken haar HAVO-diploma in ontvangst mocht nemen. Ze voelde dat ze nog niet toe was aan studeren op een Hogeschool en wilde graag een tussenjaar.
Samen hebben we gekeken wat ze graag bij zichzelf wilde ontwikkelen. Ook hebben we gekeken naar de praktische invulling én hoe ze dit financieel zou kunnen regelen. Maar bovenal stond de studiekeuze in dit tussenjaar op de eerste plek.
Ze wilde graag haar zelfstandigheid verder ontwikkelen en een tijd in Afrika doorbrengen. Om deze reis te bekostigen heeft ze bijna fulltime in een restaurant gewerkt (van juli t/m december), is ze in januari t/m maart naar Ghana geweest en is ze na terugkomst weer (fulltime) gaan werken in hetzelfde restaurant. Voor haar vertrek naar Afrika wist ze precies welke studie ze wilde gaan doen.
Dit schooljaar haalt ze (hopelijk) haar bachelor-diploma aan deze studie.
Terugkijkend op haar tussenjaar heeft het haar veel gebracht; veel meer vaardigheden dan je in 1 jaar kunt leren in de schoolbanken. Naast toegenomen zelfstandigheid, discipline en doorzettingsvermogen heeft ze ook geleerd om te gaan met onverwachte gebeurtenissen en hoe het voelt om 40 uur of meer per week te moeten werken.
Het eindresultaat was in ieder geval een zeer gemotiveerde student die enorm veel zin had om aan haar studie te beginnen!
Twijfelt jouw kind aan een tussenjaar? Of heeft het hulp nodig bij het invullen ervan? Kijk eens verder op https://studiekoers.nl/tussenjaar/
Voor meer praktische informatie over een tussenjaar, kijk op www.tussenjaarkenniscentrum.nl.
Of ga voor meer inspiratie op 22 of 23 november naar de Buitenlandbeurs in de Jaarbeurs in Utrecht, www.buitenlandbeurs.nl.
Recente reacties